Bij de term innovatie hebben we allemaal de neiging om direct te denken aan technologie. We zien sciencefiction beelden voor ons die de nieuwste technieken aan ons voorstellen, en R&D experts in hun state-of-the-art lab. Maar technologie is geen domein waar je als organisatie op innoveert; het is alleen een middel. Op een of meerdere van de volgende domeinen kan je organisatie innoveren, zo’n innovatie kan zich vervolgens uiten in een technologie:

Alleen technologie is te beperkt
Ook de wereld van de wetenschap is doordrongen van het feit dat onderzoek naar innovatie niet voorbehouden is aan de technische- en natuurwetenschappen en de geneeskunde. Het NWO, de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek, kende onlangs de Zwaartekrachtpremie van 18,8 miljoen euro toe aan vertegenwoordigers van de geestes- en sociale wetenschappen voor onderzoek naar innovatie. Deze classici van vijf Nederlandse universiteiten, verenigd in de landelijke onderzoeksschool OIKOS, gaan ons met de miljoenenpremie de komende tien jaar (!) waardevolle inzichten bieden in het succes van innovatie.

Naar de oudheid voor succes
De experts uit de Griekse en Romeinse oudheid kunnen ons heel wat leren over de acceptatie van innovatie. Want denk maar niet dat je er bent met het focussen op een van bovenstaande domeinen op basis van een heldere innovatiestrategie en een strak innovatieproces. Heb je al die ideeën gegenereerd, met draagvlak van je organisatie ge-reviewd en geselecteerd, tot sterke concepten doorontwikkeld, alle fasen uit het innovatieproces doorlopen en een gerealiseerde innovatie in handen? Dan begint het pas! De oude Grieken en Romeinen hadden goed door hoe ze hun vele innovaties in de maatschappij konden verankeren.

Verankering van innovatie
Onderzoek wijst er steeds op dat de menselijke factor een doorslaggevende rol speelt bij de omzetting van uitvindingen en nieuwe ideeën in complete innovatie, dus tot en met het praktische gebruik van de innovatie. Want wanneer accepteer je eigenlijk een innovatie in je dagelijkse leven, zowel in professioneel als privé-gebruik? Waarschijnlijk pas als de innovatie aansluit bij wat je al begrijpt en kent. Het nieuwe product of proces moet ‘landen’ in je eigen context. De onderzoekers van OIKOS noemen dit de verankering van innovatie.

Een nieuw concept: anchoring
Het nieuwe concept dat de OIKOS wetenschappers hebben ontwikkeld is dat van anchoring, verankeren, een nieuwe ‘tool for thinking’ en daarmee een potentiële doorbraak in de geesteswetenschappen. Anchoring benoemt de verschillende manieren waarop mensen het nieuwe verbinden aan het oude, het traditionele, het bekende. Zodoende bepalen mensen wat er nieuw of juist oud aan iets is (lang niet altijd een objectieve diagnose) – beide meningen kunnen leiden tot acceptatie en verwerping, afhankelijk van de evaluatie van het nieuwe en het oude. Die evaluatie is een kwestie van maatschappelijke onderhandeling. Anchoring innovation gaat over de manier waarop mensen tegen vernieuwing aankijken en ermee omgaan, en over de vraag onder welke condities innovaties daadwerkelijk ‘verankerd’ raken en daarmee succesvol zijn – of niet!

Bron: http://www.ru.nl/oikos/anchoring-innovation/anchoring-innovation/dutch-anchoring-een/

Bekend uiltje
De oude Grieken en Romeinen waren hier toen al briljant in. Jammer dat al die kennis verloren is gegaan en we nu 10 jaar onderzoek moeten doen voordat we zelf snappen hoe het werkt. Het oude Athene liep over van innovatie. In een eeuw tijd vonden ze een nieuw politiek systeem uit, nieuwe vormen van theater en de bouwkunst. Toen de Atheners muntgeld invoerden, kwamen ze op het idee om daarop een uiltje af te beelden. Zodat iedereen er snel vertrouwd mee raakte: dat was het symbool van hun stadsgodin, en dus hun geld.

Moderne associaties
Dit inzicht wordt ook nu al – met wisselend succes – ingezet voor huidige innovaties. De aansluiting om je elektrische auto op te laden zit precies op dezelfde plek als een benzine- of dieseltank, terwijl dat voor de techniek helemaal niet noodzakelijk is. En de laadpaal geeft je de associatie met een benzinepomp. Of denk aan apps die bekende symbolen gebruiken voor hun dienst, zoals het tekstballonnetje met telefoon in Whatsapp.

OIKOS gefeliciteerd!
We kunnen niet wachten tot we meer horen van Ineke Sluiter, André Lardinois en de rest van het OIKOS onderzoeksteam. Veel succes en plezier met jullie onderzoek!